ZRÓŻNICOWANIE MOŻLIWOŚCI SIŁOWYCH KOŃCZYN DOLNYCH U ZAWODNICZKI KLASY MISTRZOWSKIEJ MIĘDZYNARODOWEJ W GIMNASTYCE SPORTOWEJ W DWÓCH OKRESACH PRZYGOTOWANIA SPORTOWEGO
MAGDALENA CZAJKA,
TOMASZ SACEWICZ,
WALDEMAR WIŚNIOWSKI
Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie
Wydział Wychowania Fizycznego i Sportu w Białej Podlaskiej
STRESZCZENIE
Wprowadzenie i cel pracy. Celem pracy było zbadanie możliwości siłowych zawodniczki
w warunkach izokinetycznych w okresie startowym i przygotowawczym, z jednoczesną próbą określenia wystąpienia ryzyka kontuzji, ewentualnie wskazania już istniejącej. Materiał i metody. Badaniom poddano wielokrotną Mistrzynię Polski w wieloboju gimnastycznym, Mistrzynię Pucharów Świata, finalistkę Mistrzostw Europy i Świata (piątą gimnastyczkę z tegorocznych Mistrzostw Europy w Montpellier) i zawodniczkę Kadry IO. Analiza siły mięśni kończyn dolnych
w warunkach izokinetycznych została przeprowadzona na stanowisku Biodex System 4 Pro. Badanie wykonano dla stawów: skokowego (ω=300/s), kolanowego (ω=600/s) i biodrowego (ω=450/s). Wyniki. Zawodniczka osiągała zdecydowanie lepsze wyniki podczas badań w okresie startowym. Analiza wykazała jednak istotną asymetrię dla mięśni zginających i prostujących stawu kolanowego oraz podczas zginania podeszwowego i grzbietowego w stawie skokowym w obu okresach przygotowania sportowego. Wnioski. Izokinetyczna ocena momentów sił mięśniowych pozwala na określenie stanu przygotowania zawodnika oraz wyznaczenie stopnia ryzyka wystąpienia kontuzji. Stosując tę metodę, trenerzy mogą ukierunkować prowadzenie treningu tak, aby uniknąć urazów
u zawodnika. Zalecanym wydaje się monitorowanie zawodników w trakcie wszystkich okresów przygotowania sportowego.
WPROWADZENIE
Gimnastyczki są narażone na duże przeciążenia układu mięśniowo-szkieletowego
i stawowego, co bardzo często prowadzi do kontuzji. W przypadku gimnastyczek sportowych, na urazy narażone są głównie kończyny dolne – stawy skokowe, kolanowe, w mniejszym stopniu biodrowe. Newralgicznymi momentami w trakcie ćwiczeń są te, związane z lądowaniem i tłumieniem przeciążeń. Reakcje podłoża przekraczają 10,000 N i przenoszone są poprzez staw skokowy na staw kolanowy i biodrowy. [1] Niepoprawne wykonanie ćwiczenia, spowodowane, np. złą techniką, dysfunkcją układu ruchu, może skutkować wystąpieniem urazu mechanicznego stawów. Trening gimnastyczek wystawia je na duże ryzyko pojawienia się kontuzji przez:
• Wykonywanie na specjalnych przyrządach ćwiczeń o dużym stopniu trudności, nieodpowiadających poziomowi przygotowania sportowca,
• Nieprawidłowe użytkowanie różnorodnych środków do asekuracji,
• Przewagę ćwiczeń i duże obciążenia na kończyny dolne. [2]
CEL PRACY
Celem pracy było zbadanie możliwości siłowych zawodniczki w warunkach izokinetycznych w okresie startowym i przygotowawczym, z jednoczesnym określeniem ryzyka wystąpienia kontuzji, bądź potwierdzenia jej wystąpienia w przeszłości.
MATERIAŁ I METODY
W badaniach wzięła udział Marta Pihan-Kulesza (wiek: 28 lat; masa ciała: 53 kg; wzrost: 1,63 m) – wielokrotna Mistrzyni Polski w wieloboju gimnastycznym; Mistrzyni Pucharów Świata; finalistka Mistrzostw Europy i Świata oraz zawodniczka Kadry Igrzysk Olimpijskich i Kadry Narodowej Polski – trenująca ponad 20 lat. Pomiarom i analizie wyników poddano staw skokowy, kolanowy i biodrowy.
Pierwsze badania zostały przeprowadzone w trakcie okresu startowego, podczas Indywidualnych Mistrzostw Polski w Gimnastyce Sportowej Kobiet i Mężczyzn w Białej Podlaskiej, które odbyły się w dniach od 30 maja do 1 czerwca 2014 roku. Drugi etap badań objął sezon przygotowawczy do Mistrzostwa Świata 2014 w Nanning, podczas Obozu Treningowego Kadry Narodowej Polski w Białej Podlaskiej, odbywającego się w lipcu 2014 roku.
Do badań wykorzystano stanowisko pomiarowe Biodex System 4 Pro umożliwiające rejestrowanie momentów sił mięśniowych w warunkach dynamicznych. Aparatura badawcza składała się z fotela, dynamometru oraz komputera z oprogramowaniem. [3,4]
Przed rozpoczęciem eksperymentu, zawodniczka przeprowadzała indywidualną rozgrzewkę ukierunkowaną na badany staw oraz dokonywano kalibracji urządzenia pomiarowego. Następnie badana była unieruchomiona przy pomocy pasów stabilizacyjnych w celu wyizolowania badanej grupy mięśniowej w sposób uniemożliwiający wspomaganie ruchu innymi grupami mięśni. Ustalano zakres ruchu badanego stawu. Rejestrowano i poddano analizie momenty sił mięśniowych uzyskane przy prędkościach: staw skokowy 30°/s, kolanowy 60°/s i biodrowy 45°/s. Zawodniczka wykonywała 5 powtórzeń wyprostów i zgięć dla obu kończyn.
Poziom sportowy badanej zapewniał rzetelność uzyskanych wyników.
Pełny dokument w wersji PL (.PDF)
Pełny dokument w wersji EN (.PDF)